Jak otrzymać dofinansowanie NFZ do zakupu aparatów słuchowych?

Narodowy Fundusz Zdrowia

Aparaty słuchowe, podobnie jak wyroby ortopedyczne, protezy i wózki inwalidzkie, są wyrobami medycznymi, do których osobom ubezpieczonym przysługuje dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Z dniem 1 stycznia 2023r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia wprowadzające nowe i wyższe kwoty dofinansowań[1]. Ich poziom zależy od tego czy dopasowywane aparaty słuchowe są na przewodnictwo powietrzne czy kostne, od wieku Pacjenta (dofinansowanie dla dzieci i dorosłych różnią się) oraz od tego, czy pacjent posiada dodatkowe uprawnienia, np. kombatanckie.

Dofinansowanie do aparatów słuchowych na przewodnictwo powietrzne

Dzieciom i młodzieży do 26. roku życia przysługuje refundacja w wysokości 3000 złotych do każdego aparatu (razem 6000 zł) oraz po 60 złotych do obu wkładek usznych (razem 120 zł). Refundacja w tej grupie wiekowej przysługuje raz na trzy lata. Podstawą przyznania refundacji jest wielkość niedosłuchu – w każdym z aparatowanych uszu niedosłuch musi przekraczać 30 dB HL. Wartość tę określa się na podstawie wyniku badania słuchu i jest ona średnią z 4 badanych częstotliwości (500, 1000, 2000 i 4000 Hz) w audiometrii tonalnej powietrznej.

Od 2014 roku obowiązują korzystniejsze niż wcześniej rozwiązania w kwestii dofinansowań dla osób dorosłych, czyli po 26. roku życia. Przed rokiem 2014 obowiązywała zasada dofinansowania tylko jednego aparatu słuchowego, nawet przy obustronnym niedosłuchu - obecnie obowiązuje dofinansowanie do dwóch aparatów do obojga uszu. Dorośli pacjenci mogą liczyć na refundację w kwocie 1050 złotych do każdego aparatu (razem 2100 zł) oraz do dwóch wkładek usznych – po 50 złotych do każdej (razem 100 zł). Ulgę taką można uzyskać raz na 5 lat. Refundacja przysługuje wszystkim ubezpieczonym dorosłym, u których średnia wartość ubytku słuchu liczona dla 4 częstotliwości wynosi przynajmniej 40 dB HL.

Warto zauważyć, że powyższa kwota 1050 złotych stanowi 70% limitu dofinansowania wynoszącego 1500 złotych do aparatu.

To maksymalne, 100%-owe dofinansowanie obowiązuje wyłącznie w przypadku osób uprzywilejowanych: inwalidów wojennych, osób represjonowanych, cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych, weteranów, żołnierzy lub pracowników wojska poszkodowanych poza granicami państwa. Na podstawie posiadanych legitymacji[[2]] osoby te mogą uzyskać 100% limitu dofinansowania, czyli po 1500 zł do każdego protezowanego ucha (razem 3000 zł) oraz po 50 zł do obu wkładek usznych (razem 100 zł). Kryterium wielkości ubytku słuchu pozostaje w tym przypadku takie samo jak dla pozostałych dorosłych pacjentów – średnia ubytku w protezowanym uchu musi przekraczać 40 dB HL.

Dofinansowanie do aparatów słuchowych na przewodnictwo kostne

Nieco inne kwoty będą obowiązywały przy refundacji aparatów na przewodnictwo kostne, dopasowywanych w przypadku braku możliwości zastosowania standardowych aparatów na przewodnictwo powietrzne.

Dzieci i młodzież do 26. roku życia otrzymają refundację w wysokości po 3000 zł do każdego protezowanego ucha, a dofinansowanie przyznawane jest raz na 3 lata. Aby je uzyskać niedosłuch w protezowanym uchu musi wynosić co najmniej 30 dB HL.

Dorośli w przypadku aparatów na przewodnictwo kostne mogą liczyć na ulgę w wysokości 2100 zł (70% limitu) do każdego aparatu, pod warunkiem, że średnia ubytku w protezowanym uchu przekracza 40 dB HL. Refundacja, podobnie jak przy aparatach na przewodnictwo powietrzne, przysługuje raz na 5 lat.

Osoby uprzywilejowane (np. kombatanci) uzyskują dofinansowanie w postaci 3000 zł (100% limitu) do każdego aparatu kostnego, raz na 5 lat.

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności

W przypadku osób posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności  nie obowiązuje okres karencji na zakup kolejnych aparatów słuchowych. Ulgę NFZ mogą więc uzyskać w każdym momencie, gdy tego potrzebują, inaczej niż w przypadku pozostałych grup, które nowe dofinansowanie mogą otrzymać dopiero po upływie 3 lat (dzieci) lub 5 lat (dorośli).

Za równorzędne z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności uznaje się:

-          I grupę inwalidzką,

-          Orzeczenie o niezdolności do pracy (całkowitej, stałej lub długotrwałej), samodzielnej egzystencji,

-          Zaświadczenie lekarskie – dzieci do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w okresie prenatalnym lub w czasie porodu (zgodnie z ustawą „Za życiem”),

-          Orzeczenia o niepełnosprawności dzieci do 16 r. ż. (punkt 7 lub 8 z informacją TAK),

-          Wyroki sądowe wydane w postępowaniu odwoławczym od orzeczenia wydanego przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności oraz decyzji organu rentowego w sprawie ubezpieczeń społecznych.

Dofinansowanie do systemów wspomagających słyszenie

Systemy wspomagające słyszenie (m.in. system FM) są pomocne w sytuacjach, w których osoba niedosłysząca ma problemy w rozumieniu mowy z odległości, w miejscach z pogłosem, oraz gdy otaczający hałas utrudnia rozumienie i koncentrację. Systemy te mają szerokie zastosowanie – pomogą zarówno osobom z aparatami słuchowymi, jak i bez nich.

Systemy te mogą z powodzeniem być stosowane również w przypadku dzieci, które mają wprawdzie prawidłowe wyniki badania słuchu, lecz u których ze względu na problem z rozumieniem i spostrzeganiem dźwięków zdiagnozowano Centralne Zaburzenie Przetwarzania Słuchowego (CAPD), nie wymagające protezowania aparatami słuchowymi.

Systemy wspomagające słyszenie dofinansowywane są przez NFZ wyłącznie dzieciom i młodzieży do 26. roku życia. Kwota refundacji wynosi 3850 zł raz na 5 lat.

Jak uzyskać dofinansowanie NFZ – krok po kroku

1. Badanie słuchu w gabinecie audioprotetycznym – jest ono bezpłatne, nieinwazyjne i powala na zdiagnozowanie problemu. Zazwyczaj obejmuje audiometrię tonalną (określenie progów słyszenia/stopnia ubytku słuchu) oraz audiometrię mowy (określa stopień rozumienia mowy). O ile badanie wykaże niedosłuch i istnieją ku temu wskazania - już na tym etapie można zacząć testowanie aparatów słuchowych.
2. Rozmowa z lekarzem rodzinnym (osobiście lub poprzez tele-poradę) i przedstawienie lekarzowi swoich dolegliwościach (pogorszenie słyszenia, rozumienia mowy, utrudniony kontakt z otoczeniem, głośniejsze ustawianie telewizora) i prośba o wystawienie skierowania do Poradni Specjalistycznej/Laryngologicznej. Można ten krok pominąć i udać się do lekarza laryngologa bez skierowania – prywatnie. NFZ honoruje zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne wystawione przez praktyki prywatne.
3. Konsultacja u laryngologa[3] (osobiście lub poprzez tele-poradę) – lekarz na podstawie wywiadu medycznego i wyników badań słuchu wystawi zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne – aparaty słuchowe i wkładki uszne. Rejestracja i zatwierdzenie zleceń w oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia następuje w formie elektronicznej (nie ma potrzeby udawania się do NFZ). Pacjent otrzymuje dokument w wersji papierowej lub jak w przypadku e-recept w postaci kodu – 13-cyfrowego unikalnego numeru identyfikacyjnego.
4. 
   Kontakt z punktem protetyki słuchu – na podstawie badania słuchu i rozmowy na temat problemów ze słyszeniem i oczekiwań pacjenta co do poprawy słyszenia, następuje dopasowanie aparatów słuchowych oraz realizacja zleceń NFZ. Pacjenci mają duży wybór nie tylko w rodzajach dostępnych w ofercie aparatów, ale także jeżeli chodzi o formę kontaktu z protetykiem. Mogą osobiście zgłosić się do gabinetu, poprosić o wizytę domową lub skorzystać z usługi Wirtualnego Gabinetu Słuchu, czyli zdalnego dopasowania aparatów słuchowych bez wychodzenia z domu.
    

Autor: Emilia Onofryjuk

Źródła:

[1] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz.U. z 2017r., poz. 1061).
Ustawa z dnia 9 maja 2018r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2018 r., poz. 932).

[2] Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenia z dnia 29 maja 2017r. (Dz. U. z 2017r. poz. 1061) tj. z dnia 5 czerwca 2019r. (Dz. U. z 2019r. poz. 1267) tj. z dnia 2 marca 2021r. (Dz. U. z 2021r. poz. 704) (zm. Dz. U. z 2022r. poz. 2319, Dz. U. z 2021poz. 1691).
[3] Na przykład: „Książka inwalidy wojennego-wojskowego” zgodna z wpisem i wydawana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, symbol Rw-51, wydana po 26 lipca 2004r. lub „Legitymacja osoby represjonowanej” wydana przez ZUS po 23 kwietnia 2003r., symbol Rw-52.
[4] Lub lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie: audiologii, audiologii i foniatrii, otolaryngologii, otorynolaryngologii.