Porozumiewanie się z użytkownikami aparatów słuchowych

Komunikowanie się z innymi ludźmi jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. U osoby mającej trudności ze słyszeniem, możliwości porozumiewania się z otoczeniem zostają boleśnie ograniczone.

Warto jednak pamiętać, że dobre porozumiewanie się wymaga wysiłku co najmniej dwóch osób, tym większego, gdy jedna z nich ma ubytek słuchu.

Niniejszy wpis zawiera rady dotyczące porozumiewania się z osobami mającymi trudności ze słyszeniem, w tym z użytkownikami aparatów słuchowych.

Użytkowanie aparatów słuchowych

Wiedza na temat działania i obsługi aparatów słuchowych może okazać się bardzo pomocna, gdy ktoś z naszych bliskich cierpi z powodu ubytku słuchu. Informacji na ten temat można zasięgnąć w specjalistycznych punktach doboru aparatów słuchowych, a także w Internecie.

Zdecydowanie warto także zapoznać się z instrukcją obsługi aparatów, aby móc służyć pomocą ich użytkownikowi w przypadku wystąpienia problemów. Dobrze jest również, gdy już przy zakupie aparatów osobie niedosłyszącej towarzyszy ktoś bliski, kto zapozna się z możliwościami aparatów i zasadami ich obsługi, by w warunkach domowych wspólnie je omówić, a nawet przećwiczyć.

Należy pamiętać, że aparaty słuchowe nie przywracają słuchu, natomiast stanowią nieocenioną pomocą w rozumieniu mowy, w oglądaniu telewizji czy uczestniczeniu w wydarzeniach kulturalnych, co znacząco wpływa na jakość życia osoby z niedosłuchem, a także jej bliskich.

Przyzwyczajanie się do aparatów słuchowych

Początkujący użytkownicy aparatów zwykle potrzebują czasu, aby przyzwyczaić się do nowych wrażeń słuchowych.

Za sprawą użytkowanych aparatów zmienia się bowiem odbiór dźwięków otoczenia – własny głos może brzmieć nieco inaczej, a do osoby niedosłyszącej zaczynają docierać wszystkie te dźwięki, o których istnieniu mogła już z biegiem lat zapomnieć.

Przyzwyczajenie się do używania aparatów słuchowych wymaga więc cierpliwości i czasu, a także wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół, ale wysiłek ten z całą pewnością wart jest końcowego efektu.

Czytanie z ruchu warg, kontakt wzrokowy i fizyczny

Osoby z ubytkiem słuchu kompensują ten deficyt polegając w dużym stopniu na innych zmysłach - wzrok, dotyk i intuicja są cennymi narzędziami w procesie porozumiewania się osoby niedosłyszącej z innymi. Ponieważ użytkownicy aparatów słuchowych, świadomie lub podświadomie, w znacznym stopniu czytają z ruchu warg, powinniśmy podczas rozmowy zawsze zwracać się twarzą w ich kierunku.

Gdy zatem chcemy rozmawiać z użytkownikiem aparatów słuchowych, powinniśmy najpierw zwrócić się do niego po imieniu i nawiązać z nim kontakt wzrokowy. Jeśli znamy się dobrze, możemy dotknąć jego ramienia, aby zwrócić na siebie jego uwagę.

Odległość

Innym istotnym elementem udanej komunikacji jest odległość - ważne jest bowiem, aby znajdować się blisko osoby, z którą chcemy rozmawiać. Warto pamiętać, że natężenie głosu spada o połowę, gdy dwukrotnie zwiększymy dystans, zatem nawet niewielka odległość może zakłócić lub wręcz uniemożliwić komunikację.

Krzyk nie pomaga

Wielu ludzi sądzi, że muszą krzyczeć do osoby niedosłyszącej, aby być przez nią zrozumianym. To całkowicie błędne przekonanie. Ponieważ zazwyczaj to wcale nie duże natężenie głosu rozmówcy, ale sposób artykułowania przez niego słów jest dla użytkownika aparatów słuchowych najważniejszy, korzystniej jest mówić do niego normalnie, ale wyraźniej i odrobinę wolniej, oczywiście nie popadając przy tym w przesadę. Większa głośność wypowiedzi nie zawsze pomaga, a u wielu osób niedosłyszących rozumienie mowy spada wraz ze wzrostem głośności sygnału. Podnosząc głos, można osiągnąć efekt przeciwny do zamierzonego.

Niektóre dźwięki trudniej usłyszeć niż inne 

Problemy ze słyszeniem często objawiają się jako niemożność usłyszenia niektórych dźwięków lub mylenie pewnych dźwięków z innymi. Dotyczy to szczególnie głosek syczących, bezdźwięcznych, takich jak s, ś, sz, c, cz lub f. Częste jest mylenie słów, w których spółgłoski te występują, np. sala zamiast fala lub pies zamiast piec. Osoby z ubytkiem słuchu mogą więc słyszeć poszczególne słowa w zdaniu, a mimo tego nie rozumieć zawartej w nim informacji. W takiej sytuacji, zamiast wciąż powtarzać te same słowa, można próbować wyrazić to samo inaczej, używając innych słów lub określeń, podobnie jak to czynimy rozmawiając z obcokrajowcem, który nie opanował dobrze naszego języka.

Hałas otoczenia 

Hałas otoczenia to podstawowy czynnik utrudniający porozumiewanie się z osobą niedosłyszącą oraz użytkownikiem aparatów słuchowych. Zanim zaczniemy rozmowę należy starać się wyciszyć wszelkie źródła hałasu, takie jak radio czy telewizja, włączony robot kuchenny itp.

Głośno zachowujące się dzieci lub hałas przyjęcia, gdzie wszyscy mówią naraz, a zewsząd dochodzi brzęk sztućców i talerzy, to kolejne sytuacje, których osoby z ubytkiem słuchu mogą podświadomie unikać. To z kolei może prowadzić do rozluźniania więzi międzyludzkich i stopniowego popadania w izolację, dlatego tak ważne jest, aby osobom z ubytkiem słuchu zapewniać jak najlepsze warunki do rozmowy i spotkań z bliskimi.

Psychologiczne konsekwencje ubytku słuchu 

U niektórych osób, w wyniku ubytku słuchu, mogą pojawiać się problemy natury emocjonalnej lub społecznej. Frustrujące trudności w porozumiewaniu się mogą doprowadzić do izolacji, samotności i depresji. Można jednakże wiele zrobić, aby do tego nie dopuścić i dlatego tak duże znaczenie dla osób z ubytkiem słuchu ma życzliwy stosunek otoczenia i zachęta do szukania pomocy u specjalistów.

Wielu niedosłyszącym towarzyszy ponadto poczucie wstydu lub winy, gdy nie zrozumieją czegoś prawidłowo lub odpowiedzą nie na temat. Również w tym przypadku nasza wyrozumiałość i wsparcie są dla nich bardzo ważne.

Podsumowanie 

Osoby mające problemy ze słyszeniem wkładają ogrom wysiłku, aby usłyszeć i zrozumieć innych, a to często prowadzi do zmęczenia i ciągłego stresu. Ważne jest więc, aby ludzie z ich otoczenia, zarówno w domu, jak i w pracy, wykazali dla nich wiele zrozumienia i nade wszystko akceptowali ich takimi, jakimi są.