W jaki sposób przeprowadzane jest badanie słuchu?

Badanie słuchu jest bezinwazyjne i służy do oceny poziomu słyszenia. Słuch powinien zbadać każdy, kto zauważył u siebie słabsze słyszenie, szumy lub piski w uszach, bądź po prostu chciałby sprawdzić, czy prawidłowo odbiera dźwięki. Profilaktyczne badanie słuchu szczególnie zalecane jest osobom, które pracują lub w przeszłości pracowały w hałasie, a także osobom po 50. roku życia, gdyż właśnie wtedy najczęściej pojawiają się pierwsze oznaki stopniowej utraty słuchu. Diagnostykę słuchu zazwyczaj przeprowadza protetyk słuchu, a gotowy wynik omawiany jest bezpośrednio po wykonaniu badania.

Przed badaniem

Do wykonania badania słuchu w gabinecie protetycznym nie jest konieczne skierowanie, a na badanie łatwo umówić się telefonicznie, e-mailowo lub osobiście. Przed przystąpieniem do badania protetyk przeprowadza z pacjentem rozmowę, z której dowiaduje się istotnych rzeczy na temat stanu jego uszu, przebytych chorób i sytuacji, mogących mieć związek ze słuchem i słyszeniem w codziennych sytuacjach. Po rozmowie specjalista zagląda otoskopem do uszu, aby sprawdzić czy przewód słuchowy jest drożny i czy nie ma fizycznych przeciwwskazań do wykonania badania. Po sprawdzeniu uszu protetyk tłumaczy pacjentowi zasadę i przebieg badania, aby pacjent mógł je następnie poprawnie wykonać, gdyż współpraca z protetykiem podczas całego badania jest kluczowa. Jeśli natomiast w uchu znajduje się duża ilość woskowiny lub istnieją inne przeciwwskazania do wykonania badania – protetyk kieruje pacjenta do specjalisty laryngologa na płukanie uszu, lub, jeśli wymaga tego stan uszu – na leczenie.

Badanie słuchu w zależności od skupienia pacjenta trwa od 15 minut do ok. pół godziny.

Audiometria tonalna

Jednym ze składników badania słuchu jest audiometria tonalna. Pozwala ona określić najniższy poziom dźwięku, jaki pacjent na danej częstotliwości jest w stanie usłyszeć. Zaznaczone przez protetyka najniższe poziomy słyszenia pacjenta dla danych częstotliwości to tak zwane progi słyszenia, które narysowane na wykresie tworzą linię o różnym kształcie i nachyleniu. Jak ustalane są te progi? Na uszy pacjenta zakładane są szczelne słuchawki nauszne, przez które do uszu pacjenta podawane są dźwięki o różnej głośności (natężeniu) na częstotliwościach z zakresu 125-8000 Hz. Zadaniem osoby badanej jest wciśnięcie przycisku w pierwszym momencie, gdy dźwięk zaczyna być dla niej słyszalny (metoda wstępująca) lub zanika (metoda zstępująca). Metoda badania ustalana jest przez protetyka indywidualnie dla każdego pacjenta. Po uzyskaniu wszystkich odpowiedzi i dla pewności powtórzeniu

badania dla tych samych częstotliwości w innej kolejności, protetyk przystępuje do badania tzw. przewodnictwa kostnego, czyli zdolności pacjenta do słyszenia nie przez powietrze (uszy), ale przez kości czaszki. W tym celu na tył głowy pacjenta, a konkretnie na znajdujący się za uchem wyrostek sutkowaty kości skroniowej, zakładana jest tzw. słuchawka kostna, przez którą podawane są dźwięki, których usłyszenie pacjent ma za zadanie sygnalizować w taki sam sposób, jak w badaniu słyszenia powietrznego. Po wykonanym badaniu zarówno dla przewodnictwa powietrznego jak i kostnego powstaje wykres określany mianem audiogramu, na podstawie którego można stwierdzić, czy słuch jest w normie, czy u pacjenta występuje niedosłuch.

Audiometria słowna

Jest to badanie wykonywane bezpośrednio po audiometrii tonalnej i określa poziom rozumienia słów przez pacjenta przy danej ich głośności. Audiometrię słowną wykonuje się najczęściej wtedy, gdy wynik pierwszego badania wskazuje na niedosłuch, lub kiedy pacjent mimo braku wyraźnie uchwytnego ubytku słuchu skarży się na słabe rozumienie mowy. Badanie pozwala sprawdzić rozróżnianie przez pacjenta dźwięków mowy, czyli procesów zachodzących na wyższych piętrach drogi słuchowej. Badanie przeprowadza się w założonych na uszy pacjenta słuchawkach, w których pojawiają się pojedyncze słowa, a zadaniem pacjenta jest je powtarzać. Protetyk słuchu podaje je na różnym poziomie głośności starając się w ten sposób ustalić, przy jakim poziomie pacjent uzyskuje maksymalne rozumienie mowy.

Audiometria impedancyjna

W przypadku, gdy występują wskazania medyczne, np. podejrzenie nieprawidłowości w działaniu ucha środkowego (błona bębenkowa i kosteczki słuchowe), wykonuje się audiometrię impedancyjną, na którą składa się tympanometria i pomiar odruchu strzemiączkowego. Podczas tych badań pacjent nie musi niczego robić, gdyż badanie odbywa się automatycznie, jednak ważne jest, aby w jego trakcie nie przełykał śliny i miał zamknięte usta. Badanie polega na umieszczeniu specjalnej sondy w przewodzie słuchowym zewnętrznym pacjenta, która bada podatność błony bębenkowej na wychylenia. Dzięki audiometrii impedancyjnej możliwa jest diagnostyka otosklerozy, toczącej się lub przebytej infekcji ucha środkowego, a także ocena drożności trąbki słuchowej. Badanie jest szybkie, a wyniki dostępne są od razu po jego zakończeniu.

Wyniki badania słuchu

Wyniki powyższych badań słuchu omawiane są przez protetyka słuchu bezpośrednio po ich zakończeniu. Dzięki diagnostyce można stwierdzić czy występuje ubytek słuchu, oraz jakiego jest rodzaju i wielkości. Pacjent otrzymuje więc pełny obraz tego, jak słyszy, oraz wskazówki co do dalszego postępowania. Jeśli słuch jest w normie, wystarczy jego okresowa kontrola za jakiś czas. Jeśli ubytek ma charakter przewodzeniowy i może być leczony, protetyk zaleca konsultację u lekarza laryngologa. Gdy ubytek ma charakter typowo odbiorczy, związany np. z wiekiem (presbyacusis) - pomóc może jedynie zastosowanie aparatów słuchowych. W tym przypadku specjalista przedstawia pacjentowi odpowiednie do jego ubytku rozwiązania. Wybrane aparaty można od razu zaprogramować do ubytku słuchu i przymierzyć, a także niezobowiązująco wypożyczyć je do testowania we własnym otoczeniu dźwiękowym. Dobrze dobrane aparaty słuchowe znacząco poprawiają komfort codziennego funkcjonowania i ogólną jakość życia, a także mogą zapobiegać dalszemu postępowi ubytku słuchu.

W ramach profilaktyki słuchu zalecane jest badanie słuchu raz do roku. Dzięki temu można porównać czy i jak zmienia się stan słuchu i w razie potrzeby odpowiednio szybko zareagować, aby cieszyć się dobrym słyszeniem przez długie lata.